Βιβλιοπαρουσίαση

Ο Αρχιναυπηγός Κων/νος Μ. Παπαπέτρος
Ιστορίες μιας Γαλαξειδιώτικης οικογένειας
Αθήνα 2015  

Ροδούλας Σταθάκη – Κούμαρη

Έχοντας με συνέπεια υπηρετήσει για δεκαετίες την ελληνική παραδοσιακή τέχνη, αφ’ ότου βίωσε την αξία της κοντά στην Αγγελική Χατζημιχάλη, η κα Ροδούλα Σταθάκη – Κούμαρη έχει κι ένα σημαντικό συγγραφικό έργο και μεγάλη συμβολή στην οργάνωση των Μουσείων Ναυτικού και Ιστορικού του Γαλαξειδιού και Ιστορικού- Λαογραφικού Ρεθύμνης. Απ’ το σπίτι της στο Χηρόλακα του Γαλαξειδιού αντικρύζει κάθε μέρα τη θάλασσα, αξεπέραστο στοιχείο έμπνευσης γενιών προγόνων της και το μοναδικό Δελφικό τοπίο, χορηγό ηρεμίας και αυτογνωσίας σε μια πορεία ευωδιαστών θυμήσεων στο χρόνο.

     Σ’ ένα ξεχασμένο χρηματοκιβώτιο πριν 3 χρόνια στο κατώι του σπιτιού της βρέθηκε το αρχείο του προπάππου της, Κωνσταντίνου Παπαπέτρου πλοιοκτήτη, εμπνευσμένου, βραβευμένου κι αυτοδίδακτου αρχιναυπηγού και δημάρχου του Γαλαξειδιού. Από την έρευνά του, τη μελέτη και την πλούσια εμπειρία της, εκδόθηκε πρόσφατα το βιβλίο της για τον δυναμικό πρόπαππο, υποτιτλίζοντάς το με τις «Ιστορίες μιας Γαλαξειδιώτικης οικογένειας». Το «Παπαπετρέικο» σόι, αλλά και σπίτι-αρχοντικό, είναι το κέντρο μιας αφήγησης που εκδιπλώνεται χρονολογικά απ’ τον πατέρα του προπάππου (Μιχάλη) στον ίδιο και την πολυεπίπεδη θαυμαστά επιτυχημένη δραστηριοποίηση του, τ’ αδέρφια του (Θεόδωρο και Νικόλαο) και τέλος το γιό του (Μιχάλη).

     Χρονολογική εξιστόρηση με αναφορές στα στοιχεία του Αρχείου και τ’ άλλα τεκμήρια  της «λαμπρής εποχής των ιστιοφόρων με τις άσπρες κολόνες» (το β΄ μισό του 19^ου αι.), πρώτα τα χειρόγραφα κατάστιχα όπου οι πλοιοκτήτες ή πλοίαρχοι έγραφαν με λεπτομέρειες τις χρονολογίες αφίξεων και αναχωρήσεων των πλοίων από τα λιμάνια, τα κάθε μορφής έξοδα: μισθούς πληρωμάτων, αγορές υλικών και μέσων επισκευής των πλοίων, τροφοδοσίες, ναύλα, φορτία, αγιασμούς, επισκέψεις σε λιμενικές προξενικές αρχές κ.ά. Ταξίδια σε όλη τη Μεσόγειο, Εύξεινο, Αγγλία, Αμερική. Ανάγκη ασφαλίσεως των ιστιοφόρων και στοιχεία για το θεσμό της αλληλασφαλίσεως των Γαλαξειδιώτικων καραβιών και τις 8 κατά καιρούς συσταθείσες αλληλασφαλιστικές εταιρίες των γαλαξειδιωτών (σ. 24), το τελετουργικό της βάφτισης των  Γαλαξειδιώτικων πλοίων (σσ. 28-29). Η τάση ζωγραφίσματος των καραβιών που έρχονταν και κοσμούσαν τα γαλαξειδιώτικα αρχοντικά, μια σύγκρουση πλοίων στο λιμάνι του Γαλαξειδιού το 1866.     

     Η εξαιρετική απόδοση του Κων. Παπαπέτρου στη ναυπήγηση ιστιοφόρων που του χάρισε βραβείο, έπαινο και διεθνές δίπλωμα, η γόνιμη και ανακαινιστική 13ετής θητεία του ως δημάρχου, αλλά και μια απόπειρα κατά της ζωής του, γεμίζουν τον αναγνώστη με εικόνες μιας πολυκύμαντης εποχής και αχνογραφούν το πορτρέτο ενός δυναμικού και πολυδιάστατου ανθρώπου που τη σημάδεψε. Με τον πρόωρα αποθανόντα γιο του Μιχάλη ολοκληρώνονται οι ιστορίες της περίφημης οικογένειας των Παπαπέτρου. 

     Ψύχραιμα και χωρίς φορτίσεις που ασφαλώς και καραδοκούν η Ροδούλα Σταθάκη – Κούμαρη εμπλέκει στην αφήγηση των πολυτάξιδων προγόνων της και τους όχι όμοια εκτενείς ρόλους των γυναικών, συζύγων κυρίως, που αφανώς υποστήριζαν αντάξια το οικογενειακό έργο και, κάποτε, αναπληρωματικά σε απώλειες, έρχονταν σε πρώτο ρόλο καθώς μαρτυρούν τα αρχεία. Ο επίλογος χρωματίζεται απ’ τις μνήμες της συγγραφέως, όσον αφορά τη νόνα της, Ρόδω που «κράτησε γερά το οικογενειακό τιμόνι» εγκαταλείποντας αναμνήσεις ενός ιδιαίτερα φιλάνθρωπου κι αξιοπρεπούς ατόμου.

     Παρατίθεται αναλυτικός κατάλογος πλοίων, των ιδιόκτητων ιστιοφόρων της οικογένειας Μ. Παπαπέτρου και τέλος της συνεταιριστικής πλοιοκτησίας και χρήσιμη βιβλιογραφία. Το 90σέλιδο βιβλίο, όπως όλα τα βιβλία της Ροδούλας Σταθάκη – Κούμαρη, είναι πολυτελής κομψή έκδοση με προσεκτικά επιλεγμένες φωτογραφίες και εικόνες που είναι η άλλη όψη του ακριβού νομίσματος της αφήγησης. Η ελαφρά κυματίζουσα  θάλασσα του εξωφύλλου κοσμείται στο κέντρο περίτεχνα απ’ το ρόπτρο του αρχοντικού των Παπαπέτρου. Το βιβλίο προσφέρει κι ευχαριστεί, ταξιδεύει και εισάγει μεθοδικά τον κάθε αναγνώστη σε κόσμους που η διακινδύνευση των εμπορικών θαλάσσιων δραστηριοτήτων στηριζόταν κι ενθαρρυνόταν από αξίες ζωής ατράνταχτες και ιερά αποδεκτές. Η συγγραφέας παίρνει τα στοιχεία των κατάστιχων και τα οικοδομεί με μαρτυρίες και μνήμες έτσι που να αναδυθεί παραστατικά η πορεία μιας οικογένειας, της οικογένειάς της, απ’ την απελευθέρωση ως την αλλαγή δεδομένων που επέφερε στη ναυτιλία ο ατμός αρχές 20ού αιώνα.