Καλάβρυτα, Δίστομο και όχι μόνον, δυστυχώς! Νομικές επιτυχίες και πολιτικές απογοητεύσεις: Ως πότε;

14-12-2015

Της Χριστίνας Σταμούλη*

«Η τρομερή ανθρωποθυσία των αμάχων Διστομιτών,  τότε μόνο θα βρει την δικαίωσή της,  όταν η σύγχρονη και οι επερχόμενες γενιές,  ορκιστούν στις ψυχές των θυμάτων ότι θα φράξουν το δρόμο σε κάθε προσπάθεια αναβίωσης του φασισμού και του ναζισμού και θα θεμελιώσουν σε ατράνταχτο βάθρο τους δημοκρατικούς θεσμούς».
Γιάννης Σταμούλης,
Εισήγηση στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Βοιωτίας
Μάϊος 1995

Με ιδιαίτερη ένταση, γινόμαστε δέκτες πληροφοριών σχετικών με τη διεκδίκηση των οφειλόμενων από τη Γερμανία προς τη χώρα μας, πολεμικών επανορθώσεων, τελευταία.

Η ιστορία είναι λίγο ως πολύ γνωστή: Η άσκηση αγωγής για τη διεκδίκηση ατομικών αποζημιώσεων από τα ναζιστικά εγκλήματα, ήταν μια πρωτότυπη νομική ιδέα του δικηγόρου και Νομάρχη Βοιωτίας, Γιάννη Σταμούλη. Μια ιδέα που του ήρθε ξαφνικά, όταν έγινε μάρτυρας μια προσκυνηματικής διαδικασίας, στο Δίστομο, το χειμώνα του 1995, από γερμανόφωνους γέροντες.

Λίγο πίσω, στο 1990, με την επανένωση των δύο Γερμανιών, αναβίωσε η συζήτηση για την υποχρέωση της Γερμανίας σχετικά με τις επανορθώσεις. Η υποχρέωση αυτή, ως γνωστόν, είχε παγώσει το 1953.  Λιγότερο γνωστό είναι ότι και στην Ελλάδα αναβίωσε το 1990 η σχετική συζήτηση.  Έγιναν κάποιες, λίγες είναι η αλήθεια για τη σπουδαιότητα του ζητήματος, ερωτήσεις στην Ελληνική Βουλή.

Πολιτικά η κατάλληλη στιγμή ήρθε τον Ιούνιο του 1995, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου συνειδητοποίησε ότι στους κόλπους της Ευρώπης παιζόταν ένα βρώμικο παιχνίδι που θα οδηγούσε σε μια γερμανική Ευρώπη αντί μιας ευρωπαϊκής Γερμανίας.  

Παγκόσμια νομική πρωτοτυπία, η αγωγή ήταν ήδη έτοιμη, όταν  τον Σεπτέμβριο 1995, οι  Γ. Σταμούλης και Γ-Α Μαγκάκης κλήθηκαν από τον τότε Πρωθυπουργό. Ο πρώτος πήρε το πράσινο φως να καταθέσει την αγωγή αφού όμως ο δεύτερος -ως αναπληρωτής ΥΠΕΞ- θα οργάνωνε την επίδοση ρηματικής διακοίνωσης, με την οποία η Ελλάδα έθετε το θέμα όλων των οφειλών της Γερμανίας και όχι μόνον το θέμα των ανθρώπινων θυμάτων.  

Αυτό ακριβώς έγινε: στις 14 Νοεμβρίου 1995 επιδόθηκε η ρηματική διακοίνωση και στις 27 Νοεμβρίου κατατέθηκε η αγωγή του Διστόμου.

Ακολούθησε η άσκηση αρκετών αγωγών ανά την Ελλάδα, μεταξύ των οποίων και των Καλαβρύτων, η οποία δεν είχε την ίδια τύχη με εκείνη του Διστόμου. Το Πολυμελές Πρωτοδικείο Καλαβρύτων έκρινε διαφορετικά, πιο συντηρητικά, θεωρώντας ότι τέτοια εγκλήματα πρέπει να δικάζονται από τα γερμανικά δικαστήρια.

Είκοσι χρόνια μετά βρισκόμαστε, δυστυχώς, ακριβώς στο ίδιο σημείο από το οποίο ξεκινήσαμε.

Μας λείπει η ομόνοια και ο προγραμματισμός.

Ως πότε;

*Η Χριστίνα Σταμούλη είναι νομικός, μέλος του Συντονιστικού του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης Γερμανικών Οφειλών προς την Ελλάδα (ΕΣΔΟΓΕ)